Có lẽ trong trái tim mỗi game thủ Việt, chúng ta đều dành một góc nhỏ cho sự hoài niệm về những tựa game licensed ngày xưa – những trò chơi được phát triển nhanh chóng, với kinh phí khiêm tốn và thường gắn liền với các bộ phim hay chương trình truyền hình vừa ra mắt. Nhắc đến chúng, không ít người sẽ nhớ ngay những “thảm họa” như Superman 64, Terminator Salvation hay tựa game E.T. huyền thoại trên Atari. Nhưng cũng có những viên ngọc quý như GoldenEye của Rare, không chỉ là một game chuyển thể xuất sắc mà còn là một tượng đài, định hình cả một thể loại và thay đổi ngành công nghiệp game mãi mãi.
Ngày nay, những tựa game được cấp phép theo kiểu cũ dường như đã lùi vào dĩ vãng, nhưng điều đó không ngăn cản khao khát của game thủ dành cho chúng. Tuy nhiên, nếu nói game licensed đã biến mất hoàn toàn thì có lẽ chúng ta đã nhìn nhầm. Thực tế, chúng chưa bao giờ biến mất, mà trái lại, chúng đã chiếm lĩnh toàn bộ thế giới game theo một cách hoàn toàn mới và mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Game Licensed Đang Thống Trị Thế Giới Game Như Thế Nào?
Khi nhìn vào bức tranh toàn cảnh của ngành game hiện đại, chúng ta sẽ nhận ra rằng mô hình game được cấp phép đã phát triển từ những tựa game “ăn theo” phim nhỏ lẻ thành những đế chế quyền lực, dựa trên các tài sản trí tuệ (IP) khổng lồ và danh tiếng đã được xây dựng sẵn.
Đế Chế Siêu Anh Hùng: Marvel và DC
Không thể phủ nhận, vũ trụ điện ảnh Marvel (MCU) là thương hiệu điện ảnh lớn nhất thế giới hiện tại, và sức ảnh hưởng của nó đã lan tỏa mạnh mẽ vào mọi ngóc ngách của ngành game. Mặc dù Marvel Rivals có gốc gác từ truyện tranh nhiều hơn là trực tiếp từ phim, nhưng không thể phủ nhận giá trị của IP Marvel hiện nay lớn mạnh như vậy phần lớn là nhờ MCU đã thống trị màn ảnh rộng suốt một thập kỷ qua. Bên cạnh Rivals, chúng ta có thể kể đến Marvel’s Avengers (dù đã ngừng hoạt động), Spider-Man, Guardians of the Galaxy, Midnight Suns, và sắp tới là Blade, Wolverine, Marvel 1943: Rise of Hydra, thậm chí cả một tựa Iron Man mới – khác hoàn toàn với game chuyển thể từ bộ phim đầu tiên của Người Sắt. Đó là chưa kể đến những tựa game di động thành công rực rỡ như Marvel Snap và Marvel Mystic Mayhem.
Wolverine trong Marvel Rivals với thẻ bảo vệ hạng, minh họa sự hiện diện của IP Marvel trong game hiện đại
DC cũng không kém cạnh với vô số sản phẩm game chất lượng. Loạt game Batman Arkham của Rocksteady đã trở thành huyền thoại. Bên cạnh đó là hai series Batman Telltale, Gotham Knights, Suicide Squad: Kill the Justice League, và Injustice. Dù nhiều người có thể tranh luận rằng game chuyển thể từ truyện tranh không phải là “tie-ins” thực sự, nhưng thật khó để phủ nhận sự quan tâm khổng lồ dành cho Suicide Squad nếu không có sự xuất hiện của Margot Robbie trong vai Harley Quinn trên màn ảnh rộng.
Ngoài Siêu Anh Hùng: Sự Bành Trướng Của Các Thương Hiệu Khác
Nếu không phải siêu anh hùng, thì các thương hiệu lớn khác cũng đang “xâm chiếm” thế giới game. Chúng ta từng có tựa game Friday the 13th rất được yêu thích và một phiên bản mới đang được phát triển. Hàng loạt game Harry Potter ra đời, một game James Bond đang được IO Interactive phát triển, vô số game Star Wars, Lord of the Rings, South Park, Mad Max, và Avatar: Frontiers of Pandora. Ngay cả Bithell Games cũng đã phát hành hai game Tron và một game John Wick. Đừng quên Alien Isolation hay Rebel Moon. Thậm chí, một game chuyển thể từ bộ phim kinh dị độc lập Barbarian – không phải là một thương hiệu đa phần – cũng đã được công bố. Điều này cho thấy sự phổ biến và mức độ bành trướng của mô hình game licensed trong mọi ngóc ngách của ngành.
Khi Mọi Thứ Đều Trở Thành Thương Hiệu: Lợi Ích Đi Kèm Rủi Ro
Việc game licensed không những không biến mất mà còn trở nên phổ biến hơn bao giờ hết là minh chứng cho một xu hướng lớn trong ngành công nghiệp game: chi phí phát triển game ngày càng đắt đỏ và các công ty ngày càng e ngại rủi ro. Việc dựa vào các IP nổi tiếng – từ phim ảnh, chương trình truyền hình cho đến truyện tranh – là một cách “chắc ăn” để đảm bảo thu hút được sự chú ý và có sẵn một lượng fan hâm mộ trung thành.
Mặt Trái Của Việc Phụ Thuộc Vào IP: Chi Phí Khổng Lồ và Rủi Ro Đóng Cửa Studio
Tuy nhiên, chính thái độ này cũng đang dẫn đến những hệ quả tiêu cực, khiến nhiều studio phải đóng cửa và nhiều dự án bị hủy bỏ. Chi phí cấp phép bản quyền cho các IP là cực kỳ đắt đỏ. Theo Bloomberg, một vụ rò rỉ dữ liệu của Insomniac vào năm 2023 đã tiết lộ rằng “cam kết cấp phép của Insomniac và Marvel lên đến 621 triệu USD để phát triển và tiếp thị các game X-Men cho đến năm 2035”, bao gồm cả Wolverine và Spider-Man 3. Điều này giúp chúng ta hiểu vì sao các studio bị đánh giá là không thể đạt được những mục tiêu doanh thu “trên trời” như vậy lại bị hủy dự án và đóng cửa sau nhiều năm phát triển, như trường hợp của game Black Panther của Cliffhanger Games và game Wonder Woman của Monolith.
Nữ siêu anh hùng Wonder Woman, biểu tượng của DC Comics, đại diện cho những IP lớn đang đối mặt với rủi ro phát triển game
Mô hình kinh doanh dựa vào game licensed không chỉ phổ biến mà còn là một chiến lược kinh doanh cực kỳ thịnh hành. Dù điều này có vẻ không bền vững, nhưng các nhà phát hành lớn lại quá sợ hãi để tạo ra những sản phẩm gốc, lo sợ chúng sẽ thất bại. Giờ đây, chúng ta càng hiểu rõ hơn nỗi nhớ về những tựa game chuyển thể ngày xưa: ít nhất khi chúng thất bại, chúng không kéo theo sự phá sản của cả một studio.
Game licensed không chết, chúng chỉ đang khoác lên mình một diện mạo mới, phức tạp hơn, đắt đỏ hơn và ẩn chứa nhiều rủi ro hơn. Đây là một xu hướng đáng suy ngẫm về tương lai của ngành game, nơi sự sáng tạo đôi khi phải nhường chỗ cho những toan tính thương mại và sự an toàn đến từ các thương hiệu đã được bảo chứng.
Bạn nghĩ sao về xu hướng này? Liệu sự phụ thuộc vào các IP có đang kìm hãm sự đổi mới trong ngành game không? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn dưới phần bình luận nhé!
